Henriëtte Koomans

expert

Henriëtte Koomans

zelfstandig leiderschapstrainer voor Nyenrode Business Universiteit en de VRC

“Het vak van de registercontroller gaat verder dan alleen de inhoud"

 

Het werk van de registercontroller wordt in toenemende mate ondersteund door automatisering en digitalisering. Complete datasets rollen met één druk op de knop uit een systeem. Door deze ontwikkeling komt er meer nadruk te liggen op de vertaalslag van die datasets in een verhaal. Hoe vertel je dat verhaal? “Maak het aansprekend en persoonlijk”, luidt het antwoord van Henriëtte Koomans, zelfstandig leiderschapstrainer voor diverse organisaties waaronder Nyenrode Business Universiteit en de VRC.

Koomans is als docent verbonden aan de VRC Finance Academy. Hier geeft zij de cursus Speech & Storytelling voor Controllers. Deze cursus is tot stand gekomen nadat ze in 2008 het vak public speaking gaf aan Harvard University. “Ik raakte zo enthousiast over dit onderwerp dat ik samen met collega’s van MIT Sloan School of Management in Boston, waar ik van 2008 tot mei 2021 gastdocent was, de cursus heb ontwikkeld. Deze cursus geef ik inmiddels al vele jaren aan Nyenrode en de Politieacademie en sinds kort dus ook voor de VRC.”

Kracht van storytelling

Aansprekend een verhaal kunnen vertellen, hoort tegenwoordig bij het repertoire van de financial, betoogt Koomans. “Ik hoorde onlangs nog een CEO verzuchten over zijn CFO. Hij zei: ‘De CFO duikt het hele weekend de data in en maakt vervolgens mooie grafieken, maar vergeet na te denken over het verhaal dat we willen brengen.’ Dit is een heel belangrijk aandachtspunt. Een verhaal moet beklijven. Niet het ene oor in en het andere oor weer uit. Dat doe je door kleur toe te voegen aan het verhaal, in plaats van het sec oplepelen van perfecte datasets. Financials weten over het algemeen dat dit belangrijk is, maar de waan van de dag maakt dit een van de aspecten in het vak waar het minst aandacht aan wordt besteed. Je zoekt houvast in waar je goed in bent en zo’n aansprekend verhaal komt later wel. Daar kom je niet meer mee weg.”


Een verhaal boeiend kunnen vertellen, kun je doen aan de hand van bouwblokken. Een van die bouwblokken is het verplaatsen in je publiek. Koomans: “Dat kun je doen door jezelf enkele vragen te stellen: Waar zitten zij mee? Welke vragen hebben ze? Willen ze iets weten over een specifiek onderwerp? Vervolgens stem je je verhaal daarop af en betrek je het publiek erbij. Dit kun je doen door direct bij aanvang een directe vraag te stellen. Zoals: ‘ik kan jullie de kwartaalcijfers gaan presenteren, maar waar zijn jullie het meest nieuwsgierig naar?’ Op zo’n manier leg je direct contact met je publiek. Dit is vervolgens een kwestie van oefenen. Wat werkt wel en wat werkt niet? Niet alleen de inhoud is leidend, maar je moet ook geïnteresseerd zijn in wie tegenover je zit en welke vragen bij hen leven.”

Persoonlijke touch

De persoonlijke touch toevoegen aan het verhaal dat je gaat vertellen, is van essentieel belang, benadrukt Koomans. “Zo’n verhaal onthoud je veel makkelijker. Die persoonlijke touch hoeft niet direct over jezelf te gaan, het kan ook een anekdote zijn uit je vorige baan. Waarin je geconfronteerd werd met tegenvallende cijfers en hoe je dat vervolgens hebt aangepakt. Die persoonlijke touch toevoegen kan best spannend zijn. Het verhaal moet namelijk niet over jou gaan, maar je wil graag dat de inhoud blijft hangen. Dat je het publiek kunt meenemen en enthousiasmeren. Daarvoor moet je een beetje uit je comfortzone durven stappen. Dat is iets wat je ook kunt oefenen. Winston Churchill, de voormalige premier van het Verenigd Koninkrijk, liep ook nachten door zijn slaapkamer . Tte zoeken naar de juiste cadans voor zijn toespraken, naar mooie alliteraties en retorische vragen.”

 

“Een verhaal moet beklijven. Niet het ene oor in en het andere oor weer uit.”

Theatertechnieken

Door gebruik te maken van verschillende theatertechnieken in je verhaal, komt de boodschap die je wilt vertellen een stuk krachtiger over. Bijvoorbeeld de drietrapsstrategie. Koomans: “Als je een kwestie aan de kaak stelt, kun je vervolgens de volgende vraag stellen: wat betekent dit voor onze organisatie, ons team en voor jou? Daarmee dwing je de toehoorder direct om na te denken. Ook kun je spelen met de intonatie van je stem, door de toonwisselingen, of spelen met de ruimte waarin je zit. Daardoor ontstaat er meer dynamiek. Het zijn kleine elementen die een verhaal een stuk krachtiger neer kunnen zetten.”

Een spreker waar Koomans veel bewondering voor heeft is Barack Obama. De voormalige president van de Verenigde Staten wist altijd een spanning te brengen in zijn speeches. “Wat hij vaak deed was een verhaal in een scène gieten. Als hij na een orkaan het rampgebied opzocht en daarover vertelde, volgde er vaak een bepaalde opbouw in zijn verhaal. Dan vertelde hij: ‘Ik kwam in het rampgebied en zag daar een oude man en een klein meisje. Dit is wat ze tegen elkaar zeiden.’ Daarin gebruikte hij een bepaalde intonatie, waarmee je als luisteraar er beeld en geluid bij kreeg. Datzelfde beeld kun je creëren van een ontmoeting in een saaie omgeving. Beeld je maar eens in: ‘Ik kwam in een zaal, met afgetrapte tafel en neonverlichting. Slappe koffie in krakende plastic bekertjes. En ik dacht, wat doe ik hier?’ Dat is gebruikmaken van theater, van storytelling, waardoor ik de luisteraar direct meeneem.”

Inspireren

Volgens Koomans draait het vak van de registercontroller tegenwoordig niet alleen meer om de inhoud. “Je vak gaat verder dan het inzichtelijk maken van datasets. Je zit op een heel belangrijke positie. Gebruik die positie om mensen te betrekken en te inspireren. Daarvoor hoef je niet op de zeepkist te gaan staan. Het kan ook gewoon aan een vergadertafel tijdens een managementoverleg.”

Henriëtte Koomans

Henriëtte Koomans

Functie: Zelfstandig leiderschapstrainer.
Organisatie: Onder ander Nyenrode Business Universiteit, Nederlandse Politieacademie, Nederlands Genootschap van Burgemeesters en de VRC Finance Academy.
Leeftijd: 62.
Ambitie: Veerkrachtig en creatief blijven
Grootste uitdaging: Doseren van het wereldnieuws, er niet somber van worden.
Ik heb een hekel aan: Lange vergaderingen.
Favoriete dingen: Theater en bergwandelen.

 

Koomans: “Gebruik je belangrijke positie als registercontroller om mensen te betrekken en te inspireren.”