Nieuwe manier van onderzoek
Hartmann en De Meyst voerden het onderzoek op een nieuwe manier uit. “In het wetenschappelijk veld is fraude een groot probleem. Dat onderzoeksresultaten of hypotheses achteraf worden aangepast omdat dat beter uitkomt. Vandaar dat we een vernieuwd proces hebben toegepast waarbij je bij het wetenschappelijke tijdschrift eerst je paper inlevert zonder de resultaten en zonder dat je het onderzoek hebt gedaan. Dat heet een registered report. Waarna je de resultaten na het onderzoek inlevert. Het is een mooie manier om fraude tegen te gaan door twee momenten in de tijd te hebben. Het maakt het traject meer accountable.” Ongeveer tien procent van de VRC-leden deed mee aan het onderzoek. “Dat is meteen mijn opmerking erbij: van negentig procent weten we dus nog niet wat zij vinden. En voor het beroepsprofiel zou ik ook van die groep, niet alleen de zeer actieve leden, willen weten hoe zij denken over de registercontroller van de toekomst. Daar willen we dan ook vervolgonderzoek naar doen.”
Generalist of specialist?
“Daar zou best eens uit kunnen komen dat veel van onze leden helemaal niet de ambitie hebben om CFO te worden”, vervolgt Hartmann. “Of dat de echte groei van de vereniging bij controllers in de publieke en semipublieke sector zit. Daar waar sprake is van een complexe administratieve organisatie en het moeilijker wordt om in control te zijn. Terwijl de RC-opleiding ooit is ontstaan vanuit corporates die een soort accountant plus wilden. Het kan wel zijn dat het mkb ook meer controlling in zijn ondernemingen wil. Dat weet ik niet, maar dat moeten we gaan onderzoeken. Ook de vraag of de controller een generalist blijft of meer een specialist wordt, dient zich aan. Bijvoorbeeld als gevolg van automatisering, maar wellicht wordt hij of zij ook meer een sectorspecialist, ICT-specialist of auditspecialist. Of iemand die early warnings geeft als het dreigt mis te gaan met een organisatie. Om maar enkele richtingen te noemen.”
Waanzinnig interessant ledenbestand
“De VRC heeft een waanzinnig interessant ledenbestand en met de leden wil ik graag de dialoog aangaan”, zegt Hartmann. “De hamvraag: waartoe zijn we als registercontrollers op aarde? Die vraag beantwoorden vraagt om een continue link met onze leden. Ik zie een controllersprofiel dan ook niet als een vaststaand document. Dat kan ook niet als je de ontwikkelingen ziet, bijvoorbeeld in digitalisering, AI en duurzaamheid. Dat profiel moet je continu aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid.” Dat continu actualiseren is nog niet eenvoudig, zegt Hartmann. “Ik kan het hebben over de CSRD, over digitalisering waar de ontwikkeling snel gaat, maar ook over de sustainable development goals of Power BI. Voor mij is leidend dat de controller de hele waardeketen moet doorgronden en begrijpen. Mijn punt is wel dat er vaak veel bijkomt bij het vak van de controller. Gaat er ook wat af? Inmiddels gaan de ontwikkelingen zo snel dat een stilstaand profiel nooit het bewegend doelwit kan raken. Ik zie dus meer in met de tijd meebewegende beelden waar leden en wetenschap zich verder op kunnen baseren.”
Open de discussie in
Stap één is bepalen wat een registercontroller onderscheidt van een andere controller, stelt Hartmann. “De VRC is vanuit een krachtig normatief beeld gestart. Dat moeten we vasthouden. Maar de vervolgstap is de diversiteit in kaart brengen.” Hartmann wil open die discussie in. “Dat begint dan vervolgens bij de leden. Wie zijn ze, waar werken ze, welke profielen hebben ze en wat hebben ze van de VRC nodig? Dat zal, wat mij betreft, stap twee zijn. We gaan ons binnenkort buigen over stap één. Hoe maken we daar een behapbare opdracht van? Daarbij willen we uiteindelijk uitkomen bij een dynamisch discussiestuk dat openstaat voor commentaar. Als wetenschappers zijn we goed in het formuleren van vragen. Maar voor de antwoorden hebben we toch echt onze registercontrollers hard nodig. Als VRC hebben we de volwassenheid bereikt om samen met onze leden het traject in te gaan om antwoorden proberen te vinden. Daar gaan we voor.”
